مراقبت های بعد از ختنه

پس از انجام عمل ختنه، اقداماتی باید جهت بهبود سریع‌تر نوزاد انجام گردد که به آن‌ها مراقبت‌های بعد از ختنه گفته می‌شود. شما باید این مراقبت‌ها را کاملا مطابق با توصیه‌های پزشکتان انجام دهید تا کودک دلبندتان دوران نقاهت بعد از ختنه را به بهترین شکل طی نماید. توصیه‌های دکتر کامبیز هرمان مقدم جهت انجام مراقبت‌های بعد از ختنه به شرح ذیل است:

مراقبت‌های بعد از ختنه

مراقبت‌های بعد از ختنه در روش حلقه به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. ده اقداماتی که باید بلافاصله بعد از ختنه انجام شود.
2. سه اقداماتی که بلافاصله بعد از افتادن حلقه باید صورت گیرد.

در ادامه به توضیح هرکدام می‌پردازیم.

ده اقدامی که باید بلافاصله بعد از ختنه انجام شود

1. نوزاد را آرام نگه داشته و درصورت بی قراری از قطره استامینوفن (۲ قطره به ازای هرکیلوگرم) هر چهار ساعت به عنوان مسکن استفاده نمایید؛ نهایتا تا ۲۴ ساعت.
2. بعد از ختنه (روز اول) به مدت ۲۴ ساعت، هر چهار ساعت محل ختنه را با پماد موپیروسین چرب نمایید.
3. بعد از ختنه (روز اول) به مدت ۲۴ به محل ختنه آب نزنید. نکته: درصورتی که نوزاد بعداز ختنه یا در ۲۴ ساعت اولیه مدفوع نمود، بهتر است که از استمال مرطوب استفاده نموده و رو به عقب کودک را تمیز نمایید. اما اگر شرایط به گونه‌ای نبود که با دستمال مرطوب تمیز گردد، می‌توانید برای یک نوبت از سرم شتشو برای تمیز کردن کودک استفاده نمایید.
4. پوشک نوزاد نباید شل بسته شود؛ بلکه باید کمی کیپ باشد تا از حرکت آلت جلوگیری کرده و علاوه برکنترل درد، از خونریزی هم جلوگیری کند. بدین منظور می‌توانید روز اول ختنه نوزاد را قنداق نمایید تا کمتر پای خود را تکان دهد.
5. به مدت ۲ روز از نگهداری نوزاد به صورت ایستاده یا خوابیده به شکم خودداری نمایید. ترجیحا در این مدت کودک به صورت تاق باز نگه داشته شود.
6. از روز دوم (۲۴ ساعت بعد از ختنه) نوزاد را روزانه حمام کنید و محل ختنه را با آب ولرم و شامپو بچه بشویید.
7. از روز دوم (۲۴ ساعت بعد از ختنه) پماد موپیروسین قطع نمایید. به جای آن محل ختنه را با وازلین ساده، روزی ۲ نوبت و به مدت سه روز چرب نمایید تا از خشکی نوک آلت جلوگیری شود. نکته: یک روز اول با پماد مپیروسین و سه روز بعد با وازلین محل ختنه را چرب نمایید؛ جمعاً ۴ روز. بعد از آن دیگر لازم نیست پماد یا وازلین زده شود، چراکه محل ختنه هر چقدر خشک تر باشد، حلقه زودتر خواهد افتاد.
8. همانطور که قبلاً عنوان شد نوزاد را روزانه حمام کنید و یا بعد از هر بار ادرار، او را با آب بشویید. این کار به خشک شدن پوست و زودتر افتادن حلقه کمک زیادی می‌کند.
9. برای تصریح روند افتادن حلقه می‌توانید بعداز هر نوبت ادرار، نوزاد را پوشک نکنید تا در معرض هوا قرار بگیرد. نکته: مشاهده احتمالی تورم و ترشحات زرد رنگ پشت حلقه طبیعی است و برطرف می‌شود. همچنین در نظر داشته باشید زمان افتادن حلقه معمولا یک تا دو هفته پس از ختنه می‌باشد. درغیر این صورت لطفا اطلاع داده شود.
10. پس از افتادن حلقه، حتما جهت کنترل و آموزش جلوگیری از چسبندگی به مطب مراجعه نمایید.

سه اقدامی که بلافاصله بعد از افتادن حلقه باید صورت گیرد

1. اولین و مهم ترین اقدام پس از افتادن حلقه مراجعه به مطب می‌باشد تا ضمن بررسی ختنه و روند بهبودی، آموزشات لازم  جلوگیری از چسبندگی و تنگی مجرای اداری داده شود.
2. پس از افتادن حلقه، روزی دونوبت و به آرامی پوست تنه آلت را به سمت شکم به پائین بکشید؛ ابتدا نوک آلت و زیرکلاهک را تمیز نمایید و سپس با وازلین ساده چرب نمایید تا از تنگی مجرای ادراری و چسبندگی احتمالی جلوگیری شود.
3. این کار را برای ۴ ماه ادامه دهید و مجدد برای چک کردن روند بهبودی به مطب مراجعه نمایید.

مراقبت‌های بعد از ختنه در روش جراحی

• در روش جراحی هم مانند روش حلقه، روز اول (۲۴ ساعت اولیه) از پماد مپیروسین هر چهار ساعت یکبار برای چرب کردن محل ختنه استفاده نمایید. سپس از روز دوم و از زمان بازکردن پانسمان، از وازلین روزی دوبار و به مدت چهار ماه استفاده می‌گردد.
• در روش جراحی هم دقیقا مثل روش حلقه در ۲۴ ساعت اول نباید به محل ختنه آب زده شود. نکته: درصورتی که نوزاد بعداز ختنه یا در ۲۴ ساعت اولیه مدفوع نمود، بهتر است که از استمال مرطوب استفاده نموده و رو به عقب کودک را تمیز نمایید. اما اگر شرایط به گونه‌ای نبود که با دستمال مرطوب تمیز گردد، می‌توانید برای یک نوبت از سرم شتشو برای تمیز کردن کودک استفاده نمایید.

البته توصیه فوق برای کودکانی می‌باشد که بین یک سال تا دوسال سن دارند و قطعا کودکان بالای دوسال چنین مشکلی نخواهند داشت.

علت زدن وازلین در مراقبت‌های بعد از ختنه چیست؟

جهت جلوگیری از عوارض ختنه یعنی تنگی دهانه مجرای ادرای و ایجاد چسبندگی احتمالی که در هر دو روش ختنه با حلقه و یا ختنه با جراحی (سنتی) امکان بروز دارد، از وازلین استفاده می‌شود.

• برای جلوگیری از تنگی دهانه مجرای ادرار کافیست ۲ تا ۳ ماه پس از انجام ختنه نوک مجرا با وازلین چرب شود و در همان مدت و به صورت مرتب بعداز هر نوبت ادرار کردن، کودک با آب شسته شود. در این صورت دیگر این عارضه ایجاد نخواهد شد.
• همچنین برای جلوگیری از چسبندگی احتمالی بعد از ختنه کافیست ۲ تا ۳ ماه پس از افتادن حلقه  پوست تنه آلت به آرامی و با دو انگشت به سمت شکم نوزاد به عقب بیاوریم و زیر کلاهک و شیار را تمیز نموده و سپس وازلین بزنید.

از چه وازلینی برای چرب کردن محل ختنه استفاده کنیم؟

دقت فرمایید که حتما برای مورد بالا از وازلین‌های ساده استفاده نمایید. چرا که بیشتر وازلین‌های موجود برای کودکان حاوی مقادری مواد نگهدارنده، زینک اکساید، فلاونوئیدها و اسانس مجاز بهداشتی هستند. این مواد در چنین شرایط حساسی که بروی نوزاد جراحی انجام شده، ممکن است باعث ایجاد حساسیت شوند. پس حتما از وازلین و آن هم وازلین ساده استفاده نمایید.

اگر قصد داشتید بجای وازلین از پماد دیگری استفاده نمایید، می‌توانید از ویتامین A کمک بگیرید. البته توصیه می‌کنم که حتما قبل از استفاده با دکتر کامبیز هرمان مقدم در این زمینه مشورت نمایید. چرا که نظر اصلی ایشون استفاده از وازلین می‌باشد مگر در شرایط خاص.

کدام دسته از نوزادان یا کودکان بیشتر دچار چسبندگی بعد از ختنه می‌شوند؟

برای نوزادانی که مراقبت‌های بعد از ختنه مطابق با روش ارائه شده توسط دکتر کامبیز هرمان مقدم انجام نگیرد، احتمال بروز چسبندگی بیشتر خواهد بود. اما در بعضی موارد نادر بدون وازلین زدن هم هیچکدام از عوارض ایجاد نشده و نیاز به رفع چسبندگی وجود ندارد.

به کرار شاهد مراجعینی بودیم که نوزاد یا کودکان آنها در مراکز مختلف ختنه شده و متأسفانه دچار چسبندگی بعداز ختنه یا تنگی مجرای ادار شده است. علت اصلی این اتفاق، آن ارائه نشدن توصیه‌های بعد از ختنه توسط این مراکز و یا جدی نگرفتن و اجرایی نشدن آن توسط خانواده‌ها بوده است.

امیدوارم با اطلاع رسانی و آموزش‌های لازم توسط پزشکان و مراکز محترم و البته جدی گرفتن و اجرایی شدن آن توسط خانواده‌ها، احتمال بروز این مشکلات نزدیک به صفر گردد.

حمام کردن بعد از ختنه در چه زمان‌هایی و به چه منظور انجام می‌شود؟

همانطور که قبلا ذکر شد بعد از ختنه تا مدت ۲۴ ساعت نباید به محل ختنه آب زده شود و یا نوزاد حمام شود. اما بعد از گذشت این زمان توصیه می‌شود پس از هر بار ادرار به محل ختنه آب زده شود. همچنین بعد از چهار روز اول تعیین شده برای پماد زدن، از روز پنجم به بعد بهتر است روزی ۵ دقیقه کودک در لگن آب ولرم گذاشته شود که می‌توانیم آب را به شامپو بچه آغشته کنیم و سپس کودک را با آب بشوییم.

دلیل انجام موارد بالا این است که شستشو باعث خشک شدن پوست می‌شود؛ در واقع اگر مانند بند ناف پوست محل ختنه و حلقه بیشتر خشک شوند به زودتر افتادن حلقه کمک می‌کند.